بلاک چین چیست؟

بلاک چین فناوری‌ است که به مردم اجازه می‌دهد تا ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین را ارسال و دریافت کنند. اما بلاک چین فراتر از یک سیستم پرداخت عمل می‌کند و در جاهای دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنگامی که ساتوشی ناکاموتو اولین ارز دیجیتال جهان (بیت کوین) را ساخت، در کنار آن پروتکل شگفت انگیزی به نام بلاک چین را معرفی کرد.

جذاب ترین بخش بلاک چین آنجایی است که هیچ شخص خاص یا مرجع واحدی بر آن کنترل ندارد. تراکنش‌ها توسط جامعهٔ آنلاین (ماینرها) پردازش و تایید می‌شوند که این امر باعث می‌شود تا شبکه غیرمتمرکز شود. این پروتکل مزایای زیادی مانند شفافیت، سرعت و امنیت که در ادامه بیشتر راجع به آن‌ها توضیح خواهم داد. فناوری بلاک چین تنها برای تراکنش‌های مالی طراحی نشده است بلکه پتانسیل این را دارد تا در هر صنعتی به کار گرفته شود.

بلاک چین غیرمتمرکز است و همه به یک اطلاعات دسترسی دارند به جز بلاک چین‌های خصوصی که توسط شرکت‌ها ساخته شده‌اند. این بدان معناست که هرگاه یک تراکنش پردازش و تایید شود، بلافاصله در بلاک چین قرار می‌گیرد و همه قادر به دیدن آن هستند.

این موضوع بسیار شبیه به سیستم حسابداری کل در دنیای واقعی است، به طوری که حسابدار شرکت می‌تواند همهٔ تراکنش‌هایی که انجام شده است را ببیند و موجودی حساب‌ها را چک کند. از آنجایی که بلاک چین‌ها همچون بیت کوین و اتریوم عمومی هستند، همه می‌توانند اطلاعات تراکنش را ببینند.

تعریف بلاک چین: چرا به آن بلاک چین می‌گویند؟

اگرچه تعریف‌های گوناگونی برای بلاک چین است، اما ساده ترین راه برای تعریف آن بخش کردن آن به دو قسم است. Block (بلاک) و Chain (زنجیره). برای درک بلاک چین مخزنی (بلاک) را تصور کنید که جعبه‌های (زنجیره) بسیاری را از نقطهٔ الف به نقطهٔ ب حمل می‌کند. در دنیای ارز دیجیتال، مخزن به عنوان بلاک شناخته می‌شود و هر جعبه‌ای که در آن قرار دارد یک تراکنش جداگانه است.

بیشتر بخوانید: چکش خواری تراکنش به چه معناست؟

• مخزن = بلاک
• جعبه‌ها = تراکنش‌ها
• مخزن تعداد زیادی جعبه حمل می‌کند = بلاک تعداد زیادی تراکنش حمل می‌کند

می‌دانم که کمی پیچیده به نظر می‌رسد، اما به ادامهٔ مقاله توجه کنید تا متوجه منظور من بشوید. در بلاک چینِ بیت کوین ده دقیقه طول می‌کشد تا یک بلاک از تراکنش در شبکه تایید شود. مانند یک مخزن که ظرفیتی محدود دارد، بلاک هم تنها می‌تواند تعداد مشخصی تراکنش را در خود جای دهد. هر بلاک چین دارای ظرفیتی معین است که معمولا مقدار اطلاعات بر حسب مگابایت سنجیده می‌شود.

بیت کوین قادر است در هر بلاک یک مگابایت اطلاعات ذخیره کند، این در حالی است که سایر بلاک‌ها مانند بیت کوین کش ظرفیتی معادل با ۸ مگابایت دارند. هر چه ظرفیت بلاک بیشتر باشد مقدار تراکنش بیشتری در آن جای می‌شود. اما زنجیره به چه معناست؟ برای اینکه درک بهتری از زنجیره داشته باشید قصد دارم مثال قبلی را ادامه دهم. تصور کنید که مخزن به مقصد اولیهٔ خود رسیده باشد. یعنی بلاک تایید شده است و اکنون در دفتر کل برای همه قابل مشاهده است. 

اکنون مخزن (بلاک) آمادهٔ عزیمت به مقصد بعدی خود است. هر جعبهٔ جدید یا قدیمی (تراکنش‌ها) که توسط مخزن (بلاک) جابجا می‌شود در بلاک چین عمومی قرار می‌گیرد و قابل مشاهده است. این امر برای تمام تراکنش‌ها یکسان است، چه یک کوین چه هزار کوین فرقی نمی‌کند. به محض اینکه تراکنش تایید شود، اطلاعات آن برای همه ظاهر می‌شود. به همین دلیل است که آن را زنجیره تراکنش‌ها می‌نامیم.

تراکنش‌ها چگونه در بلاک چین تایید می‌شوند؟

بلاک چین یک پلتفرم اجتماع است که در بیشتر موارد همه می‌توانند برای تایید تراکنش‌ها به شبکه کمک کنند. آن‌ها این کار را به کمک قدرت محاسباتی خود (دستگاه‌های ماینر) انجام می‌دهند و از شبکه پشتیبانی می‌کنند. همهٔ بلاک چین‌ها از فناوری یکسانی برای انجام این کار استفاده نمی‌کنند.

در هر بلاک چین فرآیند به اجماع نظر رسیدن متفاوت است. اجماع نظر به معنی این است که شبکه چگونه می‌فهمد تراکنش معتبر است و اینکه آیا کاربر دارایی کافی برای انجام تراکنش را دارد یا خیر؟

بلاک چین‌ها با پیروی از قوانین رمزنگاری به اجماع می‌رسند که اصطلاح ارز دیجیتال برگرفته از آن است. صنعت رمزنگاری یک حوزهٔ واقعا پیشرفته از ریاضایت است که بر پایه معادلات الگوریتمی استوار است. هنگامی که بلاک چین و اجتماع داوطلبان (ماینرها) معادلات الگوریتمی را حل کنند، آنگاه قوانین رمزنگاری می‌پذیرد که که تراکنش معتبر است. برخی از بلاک چین‌ها از الگو‌های متفاوتی به نام مکانیزم اجماع برای حل معادلات استفاده می‌کنند.

بلاک چین بیت کوین توسط یک مکانیزم اجماع به نام اثبات کار پشتیبانی می‌شود. معادلات به قدری دشوار هستند که افراد داوطلب (ماینرها) بدون در اختیار داشتن سیستم‌های محاسباتی قدرتمند قادر به حل کردن آن‌ها نیستند. هر کامپیوتری که به شبکه متصل می‌شود نود نام دارد و تلاش می‌کند تا معادلات را در سریع ترین زمان ممکن حل کند.

هرکس که معادلات را سریع تر حل کند مقداری بیت کوین رایگان به عنوان پاداش دریافت می‌کند. در واقع پاداش‌ها کاملا رایگان نیستند بطوریکه کاربران به ازای دریافت پاداش باید با سیستم‌های خود معادلات را حل کنند که این کار برق زیادی مصرف می‌کند. الگوریتم اثبات کار تنها بخشی از مرحله‌ای است که بلاک چین توسط آن به اجماع می‌رسد. فهرستی از مراحل بعدی که بلاک چین باید برای به اجماع رسیدن آن‌ها را طی کند به شرح زیر است:

بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال دش (Dash)

• اثبات سهام (PoS)
• اثبات سهام واگذار شده (DPoS)
• تحمل خطای بیزانس عملی (PBFT)
• گراف جهت دار غیر مدور (DAG)

اهمیت غیرمتمرکز بودن

غیرمتمرکز بودن بسیار ایمن است. در حقیقت، بلاک چین غیرمتمرکز به قدری امن است که نمی‌توان آن را هک کرد. قبل از اینکه به اهمیت آن بپردازم می‌خواهم درباره چگونگی عملکرد سرورهای متمرکز صحبت کنم. من یاهو را برای مثال انتخاب می‌کنم. یاهو یکی از بزرگترین شرکت‌های جهان است که خدماتی از قبیل پیام رسانی، اخبار و محتوای ویدیویی ارائه می‌دهد.

تمام اطلاعات آن‌ها در یک سرور متمرکز ذخیره می‌شود که در بیشتر موارد هیچ مشکلی رخ نمی‌دهد. اما اگر سرور به مشکل خورد چه اتفاقی می‌افتد؟

مشکلی که از آن حرف می‌زنم در سال ۲۰۱۶ رخ داد. در آن سال تعدادی هکر توانستند کنترل سرورهای یاهو را بدست بگیرند و به ایمیل‌های شخصی بیش از ۳ میلیارد نفر دسترسی پیدا کنند. این اولین باری نیست که چنین اتفاقی برای سرورهای متمرکز می‌افتد و آخرین بار هم نخواهد بود.

اتفاقاتی که بارها رسانه‌های اجتماعی، بانک‌ها و یا حتی انتخابات ایالت متحده از آن ضربه خورده‌اند. اما خبر خوبی که می‌توان به کاربران سرورهای غیر متمرکز داد این است که آن‌ها هیچگاه هک نخواهند شد. اگر یادتان باشد گفتم که نودها به تایید تراکنش‌های شبکه کمک می‌کنند.

 اما این تنها وظیفهٔ آن‌ها نیست بلکه به امنیت شبکه هم کمک می‌کنند. این بدان معناست که برای هک کردن شبکه باید کنترل بیش از نیمی از نودها در کل شبکه را بدست آورد که این امر ناممکن است. به فرض محال اگر هم امکان پذیر بود، هکرها تنها می‌توانستند یک بلاک را در کل بلاک چین تغییر دهند.

غیرمتمرکز بودن نه تنها برای امنیت مهم است بلکه برای برابری شبکه نیز اهمیت دارد. هر کس که وارد بلاک چین شود می‌تواند در شبکه مشارکت کند. به علاوه، تمام تراکنش‌ها در دفتر کل بلاک چین قابل مشاهده هستند و این امر باعث شفافیت شبکه می‌شود به طوری که دیگر خبری از فساد، کلاهبرداری و عدم تساوی نخواهد بود.

بلاک چین چقدر غیر قابل کشف است؟

هنگامی که حقوق ماهیانه خود را دریافت می‌کنید، بانک متوجه می‌شود که چقدر دریافت کرده‌اید. فهرست دریافتی‌های شما هر ماه ثبت می‌شود، اما نکته مهم اینجاست که اشخاص ثالث اطلاعات زیادی دربارهٔ شما دارند. خب آن‌ها به چه حقی می‌توانند بفهمند که پول خود را در کجا خرج می‌کنید؟ مسلما هیچ حقی ندارند ولی این کا را می‌کنند! 

این همان جایی است که فناوری بلاک چین به کمک شما می‌آید. هنگام خرید ارز دیجیتال، آن را در کیف پول دیجیتالی ذخیره می‌کنید. کیف‌های دیجیتالی شامل دسکتاپ، همراه، آنلاین و کیف پول‌های سخت افزاری می‌شوند. ارزهای دیجیتال به نشانی کیف پول متصل می‌شوند. شما می‌توانید هر تعداد نشانی که می‌خواهید ایجاد کنید، اما نباید نشانی‌ها مشابه باشند.

هنگامی که مبلغی به شخصی ارسال می‌کنید، باید آن را از کیف خود به نشانی کیف پول آن ارسال کنید. به مثال زیر توجه کنید:

• کیف پول "kajfhgtprmvn26vfkod834jkld8T"
• 2 بیت کوین به
• کیف پول "1kidcgudodfvhvyhlVRo34jvvv6"
• در تاریخ جمعه پنجشنبه ۲ می در ساعت ۵:۲۱ دقیقه ارسال کرد.

بیشتر بخوانید: نگاهی کوتاه به دیجی بایت (ِDigiByte)

همانطور که مشاهده می‌کنید به محض اینکه تراکنش توسط شبکه تایید شود در دفتر کل شبکه به ثبت می‌رسد و در معرض عموم قرار می‌گیرد. کاربران شبکه تنها می‌توانند اطلاعات کیف پول افراد را ببینند و از هویت واقعی آن‌ها بی خبر هستند. به این دلیل است که تراکنش‌های بلاک چین غیر قابل کشف نیستند بلکه دارای نام مستعار هستند.

دقیقا مانند پول خرج کردن در دنیای واقعی. هنگامی که وارد یک سوپرمارکت می‌شوید و برای خرید اقدام می‌کنید، صندوق دار چهرهٔ شما را می‌بیند ولی نه نام شما را بلد است و نه از اطلاعات شخصی شما آگاه است. چهرهٔ شما در سوپرمارکت مانند نشانی کیف پول شما در شبکه بلاک چین است.

سایر کاربردهای بلاک چین

بلاک چین می‌تواند در هر صنعتی مورد استفاده قرار بگیرد. شرکت‌ها، رسانه‌های اجتماعی و حتی سازمان‌های دولتی می‌توانند سرورهای متمرکز خود را با بلاک چین جایگزین کنند و از تمام مزیت‌های آن مانند امنیت، شفافیت و سرعت بهره‌مند شوند. من برای درک بهتر از کاربردهای دیگر بلاک چین، گامبلینگ (بخت آزمایی) را مثال می‌زنم. 

در صنعت بخت آزمایی آنلاین سالانه میلیاردها دلار جابجا می‌شود. بازی‌های سنتی کازینو مانند رولت، بلک جک و ماشین‌های اسلات را می‌توان به راحتی به صورت آنلاین در خانه هم بازی کرد. با این حال، همانطور که کازینوهای آنلاین داده‌های گیم پلی خود را نزد خود در سرورهای متمرکز مخفی نگه می‌دارند هیچ تضمینی وجود ندارد که واقعا منصفانه بازی کنند و بطور مثال تاس‌ها را جوری بریزند که شما را بازنده کنند.

با استفاده از فناوری بلاک چین، نتایج بازی به طور عادلانه توسط اعضا در دفتر کل عمومی شبکه تایید می‌شود و سیستم و داده‌ها کاملا شفاف خواهند بود.  برای اینکه دنیا به سمت شفاف شدن گام بردارد باید از فناوری بلاک چین در همهٔ زمینه‌ها استفاده شود.